Partycypacja przebiegać może na różnych poziomach. Przyjrzyj się poniższej piramidzie decydowania.
Najprostszą formą partycypacji jest informowanie, czyli przekazanie podjętych już decyzji. Nie wymaga żadnej aktywności od uczestników i sprowadza ich raczej do roli biernych odbiorców, nie mających wpływu na postanowienia.
Przykład: uczniowie są informowani o przyjęciu statutu szkoły.
Bardziej angażującą formą jest konsultowanie, które daje uczestnikom przestrzeń do wypowiedzenia się w sprawach, które są dla nich ważne i dotyczą ich bezpośrednio. W takim działaniu partycypacyjnym uczestnicy pełnią rolę konsultantów, których głosy są zbierane i analizowane, ale niekoniecznie brane pod uwagę. Można konsultować zarówno istniejące rozwiązania jak i dopiero planowane, zbierając w ten sposób informacje o potrzebach odbiorców.
Przykład: przed skreśleniem ucznia z listy uczniów, przeprowadzono konsultacje i zebrano opinie w tej sprawie innych uczniów.
Współdecydowanie jest kolejnym stopniem na piramidzie decydowania. Zakłada ono partnerstwo pomiędzy decydentami, a tymi których te decyzje dotyczą. Polega na przekazaniu im części władzy przy podejmowaniu decyzji.
Przykład: w sprawie wniosku o nadanie imienia szkoły uczniowie podejmują decyzję wspólnie z dorosłymi, wszyscy muszą się zgodzić.
Najwyższą formą partycypacji jest decydowanie, czyli oddanie w ręce jej uczestników fragmentu władzy i odpowiedzialności za określone decyzje, tak aby mieli realny wpływ na dotyczące ich sprawy.
Przykład: w sprawie wyboru przedstawicieli do samorządu uczniowskiego, uczniowie podejmują decyzję samodzielnie, bez udziału nauczycieli i dyrekcji.
